Đề Xuất 3/2023 # Khô Cá Thòi Lòi Cà Mau # Top 9 Like

Mỗi lần trở lại với vùng đất Mũi Cà Mau là mỗi lần tôi nhớ đến mùi vị dân dã, đậm đà của các món ăn nơi cuối miền tổ quốc này. Người ta thường nói ẩm thực nơi đây mang hương sắc của biển và rừng, quả thật không sai chút nào. Tôi không thể nào quên được chén mắm ba khía Rạch Gốc cay nồng ăn với cơm nóng hổi, hay lấu mắm U Minh mặn mà được nấu từ mắm cá đồng chấm với bông súng, kèo nèo, rau dừa, đọt choại….Nhớ lắm những ngày mưa dầm về miệt Năm Căn, Ngọc Hiển được người bạn quê đãi mấy món đặc sản con nhà nghèo là cá thòi lòi nướng muối ớt, cá thòi lòi nấu mẻ, cá thòi kho tiêu, khô cá thòi lòi ướp xả, ta nói nó hao rượu gì đâu.

Thời đó con cá thòi lòi sống dày đặc ở vùng đất mũi Cà Mau, hình dạng của nó cũng khá là dị hợm so với các loài cá thông thường bởi đôi mắt lồi như mắt ếch, nhô hẳn trên đỉnh đầu. Vì thế, cái tên gọi “thòi lòi” được bắt nguồn từ chính đôi mắt này. Nhưng điều lạ lùng nhất là loài cá này có khả năng sống, chạy, nhảy và kiếm mồi ngay trên cạn một cách rất điêu luyện. Nó có thể lặn lâu dưới nước hay nhảy dựng lên như ngựa phi. Khi cao hứng nhiều con còn trèo vắt vẻo trên những rễ đước, mắm… để ngó xung quanh “chơi cho biết”!Điều làm nên những sự “phi thường” đó chính là cấu tạo cơ thể khá đặc biệt: Cá thòi lòi thở bằng phổi và mang nên chúng có thể hô hấp khi lên cạn, trao đổi khí qua da như ếch và đôi vây trước có hệ cơ phát triển đóng vai trò như một đôi “tay”. Cũng nhờ cấu tạo cơ thể đặc biệt mà cá thòi lòi còn có một khả năng hy hữu khác là… leo cây. Loài cá đặc biệt này thường sống ở các bãi bồi cạnh mé biển, nơi mắm, đước mọc ken dày, thức ăn chủ yếu của chúng là các loại còng, tôm, tép và các loại cá nhỏ hơn. Cá thòi lòi thường làm hang rất sâu, khi có động chui xuống hang trú ẩn rất nhanh. 

Mặc dù không được ban cho nhan sắc xinh đẹp nhưng được cái thịt cá thòi lòi lại hiền và bổ dưỡng, thích hợp cho người lớn lẫn trẻ nhỏ, thai phụ sau khi sinh. Bà con nông dân thường bắt thòi lòi bằng dụng cụ thông dụng nhất gọi là xà di làm từ lá dừa nước. Người bắt, đợi con nước ròng, canh cửa hang nào có dấu hiệu cá thòi thì đặt xà di vào. Cá thòi lòi chui vào xà di thì rất dễ dàng nhưng lại rất khó thoát ra, bà con cứ thế lật ngược xà di, đổ cá ra giỏ là xong. Một người làm nghề bắt cá thòi lòi chuyên nghiệp thường sắm vài chục xà di, mỗi lần có thể bắt 4-5 kg cá thòi lòi tươi làm nguyên liệu cho các nhà hàng đặc sản tại địa phương, hoặc họ sẽ tự chế biến món khô cá thòi lòi trứ danh cung cấp cho khách du lịch phương xa. Tại các quán ăn đặc sản ở  Cà Mau, Cần Thơ thường có món cá thòi lòi nấu mẻ, thòi lòi kho tiêu, thòi lòi nướng muối ớt mỡ hành, và khô cá thòi lòi trộn gỏi dưa leo hoặc xoài sống phục vụ khách du lịch phương xa.

Khô cá thòi lòi cũng rất dễ làm , đầu tiên đánh vảy và lọc hết xương sống của cá, xẻ phi lê, rửa sạch, ướp ít gia vị chính như muối, xả….rồi đem phơi đúng 3 nắng gắt. Bình quân khoảng 3,5 kg cá thòi lòi tươi sẽ cho ra 1 kg khô với giá bán dao động từ 450.000 đến 500.000 đồng/kg, tùy theo thời điểm nguồn nguyên liệu. Người dân vùng Cà Mau, Cần Thơ hay thậm chí Tp HCM đều rất ưa chuộng loại khô cá thòi lòi này bởi hương vị đặc trưng không lẫn vào đâu được. Người Cà Mau xa quê lâu ngày thường nhớ đến khô cá thòi lòi, món ăn gợi nhớ gợi thương với những ai từng trải qua một thời thơ ấu ở vùng biển đảo nơi cùng trời cuối đất.

Đặc Sản Khô Cá Thòi Lòi (Cá Leo Cây) Cà Mau

Nếu đã một lần đặt chân đến vùng miền Tây, chắc chắn bạn sẽ nhớ mãi hình ảnh chú cá bò khỏi mặt nước leo lên bờ với một cái tên nghe vô cùng thú vị: cá leo cây hay cá thòi lòi. Và nếu đã từng thưởng thức một lần thì chắc chắn cái hương vị lạ lạ ngon ngon từ chúng sẽ khiến bạn muốn ăn thêm lần nữa lần nữa.

Cà thòi lòi được xếp vào hàng cá có tướng ta xầu nhất nhì, sống ở vùng cửa sông – nước lợ. Hình dáng xấu, thấp bè nhẹ cân nhưng lại có tài thiên phú khi biết chạy, nhảy trên cạn nhanh như động vật, đôi mắt to lồi cả ra ngoài. Xấu mã nhưng tốt thịt, phải nói thịt cá thòi lòi rất ngon, nó có vị ngọt, bùi, thơm, hơn nữa thịt cũng nhiều. Bởi vậy, chúng được người dân xem là sản vật thiên nhiên ban tặng và được làm thành đặc sản để giới thiệu đến bạn bè gần xa.

Khô có thòi lòi loại nguyên con

Sống ở vùng cửa sông nơi giáp ranh giữa nước mặn và ngọt, nên tính cả vùng miền Tây thì Cà Mau là môi trường sống chủ yếu của cá thòi lòi. Cũng bởi thế mà nói đến khô cá thòi lòi người ta chỉ tìm đến Cà Mau. Với người dân đất mũi, họ luôn chú trọng hương vị tự nhiên của cá nên cách chế biến khá đơn giản. Cá đánh bắt tự nhiên từ sông, kênh rạch đem làm sạch tác xương, rửa sạch, ướp tẩm gia vị chủ chốt như muối, đường, tiêu, bột ngọt; cuối cùng là phơi nắng. Phơi đến khi cá khô săn lại cho vào đóng gói, bảo quản trong môi trường thoáng mát.

Khô cá thòi lòi loại xẻ

Giống nhiều loại khô khác, khô cá thòi lòi sẽ được nướng để cảm nhận vị thơm ngon tự nhiên. Cầu kỳ hơn thì chiên mắm me nhâm nhi cùng vào ly rượu. Đó là cách thưởng thức dân giã đúng chất của người miền Tây.

Khô cá thòi lòi nướng ngon tuyệt

Khô Cá Khoai Cà Mau

Khô cá Khoai Cà Mau nổi tiếng khắp miền Tây nhờ nơi đây có lượng cá khoai sinh sống khá nhiều, người dân Cà Mau có bí quyết làm con khô cá khoai khẩu vị lạt,vừa ăn, kĩ thuật phơi khô vừa tới chứ không khô cứng.

Vùng ven biển miền Tây Nam bộ từ Trà Vinh đến Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau có rất nhiều cá khoai. Nhiều đến nỗi ngày trước ngư dân miền biển nói đây là cá “nhà nghèo”. Cá khoai có thân mình tròn có vây mà lại không có vẩy. Thường có màu xám dọc theo sống lưng và đa phần là màu trắng đục. Cá không có xương dăm, xương sống cũng rất mềm, thịt cá thơm ngọt, dễ tan ra như cháo (nên còn gọi là cá cháo). Cá khoai có miệng rộng với hàm răng sắc cùng nhiều răng cưa, bởi vậy nếu không khéo người ăn để răng cá vướng vào sẽ có cảm giác đau buốt. 

Do lượng cá nhiều, cá Khoai lại rất mau chết khi lên khỏi mặt nước biển, nên mỗi khi những chiếc thuyền đánh bắt gần bờ cặp bến, người ta thường tranh thủ phơi cá khoai trên những vỉ tre để làm khô. Do thân mình cá khoai nhiều nước nên con cá cỡ cườm tay khi khô lại chỉ còn bằng ngón chân cái là cùng. Khô cá khoai chỉ cần rửa sơ qua nước muối rồi phơi khoảng ba nắng giòn là khô ráo. Giá bán lẻ cá khoai lưới tươi sống hiện tại xấp xỉ 50k/kg, trung bình khoảng 8-10 kg cá tươi sẽ cho 1 kg khô cá khoai.

Khô cá khoai Cà Mau nướng sơ qua lửa than hồng, tránh nướng lửa lớn hoặc quá lâu khô dễ cháy khét, thịt cứng, mất ngon. Khô cá Khoai nướng xong, để ra miếng lá chuối xiêm rồi dùng tay bóp mạnh, răng cá, vây cá sẽ rụng bớt đi. Thực khách dùng tay bẻ thành từng khúc chấm với nước mắm me hoặc nước mắm xoài bằm là đã thấy đã đời.

Cầu kì hơn, người ta bẻ cóc, xoài xanh gọt vỏ, để trộn gỏi khô cá khoai. Xoài hoặc cóc gọt vỏ, bằm rồi xắt sợi nhuyễn, rưới ít nước mắm ngon, ít muỗng đường cát, chút bột ngọt trộn đều. Sau đó, cho khô cá khoai đã nướng, xé từng miếng nhỏ, trộn đều, phía trên rắc thêm ít lát ớt chín, ngò gai, húng quế xắt nhuyễn là đã có món nhậu vừa đơn giản, tinh tế mà lại rất hao mồi.

Khô cá Khoai Cà Mau nổi tiếng khắp miền Tây nhờ nơi đây có lượng cá khoai sinh sống khá nhiều, đặc biệt là tại vùng Cái Đôi Vàm thuộc huyện Phú Tân. Người dân Cà Mau có bí quyết làm con khô cá khoai từ con cá lưới, có khẩu vị lạt, vừa ăn, kĩ thuật phơi khô vừa tới chứ không khô cứng. Cá khô miền Tây chuyên cung cấp khô cá khoai lưới Cà Mau, có khẩu vị lạt, size  lớn, giá 500k/kg, đã bao gồm phí giao hàng tận nơi tại trung tâm Sài gòn.

Thú Nuôi Độc Lạ: Nuôi Cá Thòi Lòi Làm Cảnh

Tôi nuôi đàn cá thòi lòi này chủ yếu để làm kiểng, cho bà con cô bác xung quanh đến xem cho vui, chứ không có ý định ăn thịt hay bán. Mỗi ngày mình đều cho nó ăn nên lâu dần cũng cảm mến, ăn thịt sao nỡ.

Đến ấp ấp Tân Hòa, xã Nguyễn Huân (huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau), hỏi nhà anh Hà Văn Hòa thì ai nấy cũng nhiệt tình chỉ dẫn. Bởi từ nhiều năm nay, anh Hòa đã khiến mọi người trong vùng phải trầm trồ thán phục biệt tài “thuần dưỡng” loài cá thòi lòi biển sống trong tự nhiên.

Có mặt tại vuông tôm nhà anh Hòa khi anh đang hì hụt cho đàn cá thòi lòi của mình ăn mồi, anh Hòa bộc bạch: “Nhiều năm trước, tôi tình cờ nhìn thấy 1 con cá thòi lòi trong vuông, nên đã bỏ một con tôm xuống cho nó ăn. Kể từ đó, hầu như ngày nào tôi cũng cho con cá này ăn. Sau khoảng vài tháng cho ăn liên tục, tôi phát hiện không chỉ có một con mà có đến 5, 6 con cá thòi lòi khác cũng đến ăn. Dần dần, sau 8 năm hiện tổng đàn cá thòi lòi tôi nuôi đã lên đến gần 20 con”.

Anh Hòa cho cá thòi lòi ăn hằng ngày. (Ảnh: Chúc Ly).

Theo anh Hòa, hiện con cá lớn nhất trong đàn khoảng 500-600gr, con nhỏ nhất khoảng 100gr. Nhiều con sau thời gian dài, già và chết đi, sau đó những con cá nhỏ hơn đến ăn. Mỗi ngày anh cho cá ăn từ 2-3 lượt, thức ăn chính là tôm, hoặc ba khía, còng.

Đàn cá thòi lòi được anh Hòa thuần dưỡng hiện có gần 20 con. (Ảnh: Chúc Ly).

“Tôi nuôi đàn cá thòi lòi này chủ yếu để làm kiểng, cho bà con cô bác xung quanh đến xem cho vui, chứ không có ý định ăn thịt hay bán. Mỗi ngày mình đều cho nó ăn nên lâu dần cũng cảm mến, ăn thịt sao nỡ. Bây giờ đàn cá này quen hơi tôi rồi, chỉ cần thấy tôi đi ngang hoặc nghe tiếng động gần bãi là chúng lội lại” – anh Hòa chia sẻ.

Sau nhiều năm theo sát, hiện những con cá thòi lòi do anh Hòa nuôi rất dạn người. (Ảnh: Chúc Ly).

Theo nhiều bà con xung quanh, đã có nhiều lần có người ngõ ý bắt cá lên làm thịt nhậu, nhưng anh Hòa gạt ngang và cho biết dù có như thế nào thì anh cũng không cho ai bắt đàn cá thòi lòi này. Cứ như thế, đã 8 năm nay, hằng ngày anh Hòa xem đàn cá thòi lòi như “thú cưng” trong nhà.

Được biết, cá thòi lòi biển là một đặc sản của Cà Mau. Cá thòi lòi sinh sống chủ yếu dưới tán rừng ngập mặn và vùng bãi bồi. Hình dáng cá thòi lòi rất “dị” so với các loài cá thông thường khác bởi đôi mắt lồi ra như 2 hòn bi trên đỉnh đầu, nên có tên gọi “thòi lòi” từ đó; ngoài ra loài cá này còn có thể lặn dưới nước, bò trên cạn và trèo cây nên từng được xem là loài cá kỳ lạ nhất hành tinh.

Con cá thòi lòi lớn nhất trong đàn đã hơn 6 năm tuổi với trọng lượng khoảng từ 500-600gr. (Ảnh: Chúc Ly).

Cá thòi lòi là loài háo ăn nhưng đặc tính nhút nhát. Thông thường, để bắt cá thòi lòi, người dân xứ Đất Mũi thường thụt hang (đào hang) hay cắm câu vào ban ngày, soi đèn vào ban đêm, hoặc đặt bẫy xà di.

Bạn đang đọc nội dung bài viết Khô Cá Thòi Lòi Cà Mau trên website Nhahangchacangon.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!